Một lần, sau khi làm việc với anh em biên phòng ở xã Cam Hải Đông (Cam Ranh), mọi người rủ tôi ra một quán nhỏ bên bờ sông Thủy Triều để thưởng thức đặc sản địa phương. Vào quán, thấy ông chủ bưng một rổ con gì ngọ nguậy, màu đỏ đen, dài như chiếc đũa, ông nói: “Con xí sùng đó”, tôi đã hoảng.
Sá sùng nấu canh
Còn anh bạn thì cười: “Đặc sản Thủy Triều đó”. Sau nửa giờ chờ đợi, ông chủ đem lên một bếp than hồng cùng những con sá sùng đã được lộn ruột, trắng tinh. Thấy tôi ngần ngừ, anh bạn “quảng cáo” : “Đây là giống trùn biển, giá chừng 20.000 đồng/kg. Ăn còn ngon hơn mực nướng. Thử mà xem!”.
Quả đúng vậy! Sá sùng tươi rói, nướng trên bếp rồi chấm muối ớt chanh, ngon hơn mực nướng! Đó là lần đầu tiên tôi ăn sá sùng. Cũng từ hôm đó, tôi mới biết món ăn này chưa phổ biến rộng vì phần lớn những người làm biển, khi rảnh, đợi thủy triều lên xuống, đi dọc ven con nước để bắt sá sùng, chưa có người làm nghề bắt sá sùng chuyên nghiệp.
Bữa ăn sá sùng đó rồi cũng rơi vào lãng quên, cho đến một hôm, vào một nhà hàng quen, anh quản lý cười tươi rói: “Hôm nay có món sá sùng: nướng, xào chua ngọt…”. Vẫn là con trùn biển kia, nhưng tại nhà hàng được chế biến cầu kỳ hơn nhiều, không như cách chế biến ở góc quán nhỏ ven bờ sông Thuỷ Triều. Sau tôm, cá, mực, đến bò cạp, dế, giờ đây, sá sùng cũng vinh dự có tên trong thực đơn nhà hàng !
Nhưng không phải lúc nào kêu món trùn biển cũng được đáp ứng, bởi không phải lúc nào cũng có người bắt chúng. Một cô bạn mới mở nhà hàng ở Nha Trang tự tin cam đoan với tôi, nhà hàng bảo đảm hàng ngày có món sá sùng. Tôi tìm đến quán cô bạn, hy vọng được thưởng thức một cách chế biến sá sùng mới, thì nhận được câu trả lời “mấy ngày nay biển động, không có hàng”.
Con sá sùng, còn gọi là trùn biển, cũng na ná con trùn đất nhưng có phần to hơn, chuyên sống ở các đụn cát ven biển, nơi giao lưu giữa sông và biển. Ban đầu, người dân Cam Ranh dùng sá sùng làm món nhậu chơi, dần dần, dân nhậu đồn nhiều, khiến các nhà hàng cũng “vào cuộc” tìm đặt mua. Nhìn sá sùng sống không có gì hấp dẫn. Nhưng qua tay đầu bếp, được cắt hai đầu, lộn như lộn ruột heo non, rồi xát muối cho khỏi tanh, thế là sá sùng thành trắng nõn. Dân nhậu, thoạt thấy con sá sùng còn sống, nâu đỏ, trườn trong đất, chưa chắc dám ăn. Nhưng sá sùng đã qua chế biến, nướng lên thơm và ngọt vô cùng.
Nếu muốn nhìn tận mắt con sá sùng, chỉ cần đi dọc biển Thủy Triều, nhất định sẽ gặp. Người đi bắt sá sùng đa phần là trẻ con và những người không có phương tiện đánh bắt. Con sá sùng chuyên vùi sâu trong đất, tựa như từ đất chui ra. Ngày hôm trước đã bắt, hôm sau vẫn có thể bắt tiếp. Chỉ cần đào xới đất một lúc là chúng hiện ra, lập tức bắt bỏ ngay vào rọ, cứ thế, một ngày có thể bắt được một kg. Tôi cũng từng ra tận Thủy Triều để xem bắt sá sùng. Nhưng gần đây, sá sùng có giá nên người ta bắt nhiều, không cần chờ thủy triều rút, cứ tới chỗ nước cạn tìm bắt, rồi bán cho các nhà hàng ở Nha Trang. Cũng vì thế, quanh vùng đâm hiếm trùn biển, việc hụt hàng thành bình thường. Hiện nay, giá một kg sá sùng đã lên tới 70.000 đồng, một đĩa sá sùng độ vài mươi con cũng đã 30.000 đồng.
Chưa ai nghĩ đến việc nuôi sá sùng như nuôi tôm, cua, có thể vì thị trường chưa nhiều nhu cầu. Nhưng biết đâu đấy, với hương vị hấp dẫn của mình, theo thời gian, sá sùng sẽ được nhiều dân nhậu hỏi đến, lúc đó, nghề nuôi sá sùng sẽ ra đời, có thể lắm chứ!
KHUÊ VIỆT TRƯỜNG
(theo báo Khánh Hòa 3/2008)
